مقدمه
آمارهاي ساختمان كه در اين فصل ارائه مي‌شود، شامل آمارهاي ساخت و ساز بناهاي مسكوني و غير مسكوني و موجـودي بنـاهـاي مسكوني مي‌بـاشـد و اطـلاعات آماري سايـر انواع ساختمـان از قبيـل سـدها، پـل‌هـا، كـانـال‌ها و شبكـه‌هـا را در بـر نمي‌گيـرد.
جمع‌آوري اطلاعات ثبت شده در پروانه‌هاي ساختماني صادره توسط شهرداري‌هاي كشور، از سال 1354 مورد توجه مركز آمار ايران قرار گرفت و از سال 1358، اطلاعات مذكور گردآوري و به طور سالانه منتشر مي‌شود.
آمار مربوط به فعاليت‌هاي ساختماني بخش خصوصي در نقاط شهري، از سال 1343 توسط بانك مركزي ايران جمع‌آوري و منتشر مي‌شود كه در حال حاضر تعداد، مشخصات و هزينه بناهاي مسكوني و غير مسكوني را در برمي‌گيرد.
اطلاعـات آمـاري مربـوط بـه بناهاي مسكوني و غير مسكونــي نقاط روستايي كشور شامل تعــداد، هزينـه ساخـت، نـوع مصالح عمـده به كـار رفته در ساختمان و ... طي سال‌هاي 1351 لغايـت 1353 توسط مركز آمار ايران گردآوري و منتشر شده است. همچنين آمار فعاليت‌هاي ساختماني بخش خصوصي در نقاط شهري و روسـتـايي بـراي سـال‌هاي 1372، 1373 و 1375 و در نقاط روستايي براي سال‌هاي 1379، 1380، 1381 و 1382 توسط مركز آمار ايران جمع‌آوري و منتشر شد.
به علاوه، از سازمان‌هاي تهيه كننده و مجري طرح‌هاي ساختماني بخش عمومي، فقط اطلاعات آماري بنياد مسكن انقلاب اسلامي در سال‌هاي اخير به‌طور سالانه، به روش ثبتي جمع‌آوري و منتشر مي‌شود.
همچنين سازمان ملي زمين و مسكن كه تنها سازمان واگذاركننده زمين در نقاط شهري كشور است، آمار مربوط به تعداد خانوار دريافت كننده زمين براي ساخت واحد مسكوني و مساحت زمين واگذاري را، سالانه ثبت و ارائه مي‌كند.
گردآوري آمار واحدهاي مسكوني موجود، به طور وسيع، براي نخستين بار در سرشماري عمومي سال 1335 و سپس در سرشـماري‌هاي عمـومي نفوس و مـسكن سال‌هاي 1345، 1355، 1365، 1375 و 1385 انجام گرفت كه آمار سال 1385 به تفصيل بـراي هر يك از شهـرستـان‌ها، استـان‌ها و كـل كشور در قالب نشـريات جداگانه انتشار يافته است.
به علاوه قيمت فروش و اجاره واحدهاي مسكوني، از سال 1372 تا سال 1378، براي 21 شهر پرجمعيت كشور و از سال 1379 لغايت 1382 براي 30 شهر توسط مركز آمار ايران و از سال 1383 لغايت 1385 براي 30 شهر و ازسال 1386 براي 32 شهر توسط وزارت مسكن و شهرسازي گردآوري و منتشر شده است.
در ضمن آمارهايي در زمينه شركت‌هاي تعاوني مسكن، توسط وزارت تعاون تهيه شده و در سال‌هاي اخير در دسترس متقاضيان قرار گرفته است.
آمارهاي اين فصل به شرح زير ارائه شده است:
- پروانه‌هاي ساختماني صادرشده براي احداث و افزايش بناي ساختمان‌هاي مسكوني و غيرمسكوني در نقاط شهري.
- مشخصات فعاليت‌هاي ساختماني بخش خصوصي.
- بهسازي و احداث مسكن روستايي، احداث و تعمير واحدهاي مسكوني آسيب ديده از سوانح طبيعي.
- واگذاري زمين در نقاط شهري كشور.
- متوسط قيمت فروش و اجاره واحدهاي مسكوني.
- مشخصات عمومي شركت‌هاي تعاوني مسكن.
تعاريف مفاهيم
ساختمان: فضايي محصور، ثابت و مستقل است كه تمـام يـا قسمتـي از آن مسقف بـوده و بـراي سكـونت و يـا فعـاليـت اقتصادي ساخته شده است، به شرط آن كه مساحت زيربناي قسمت مسقف آن حداقل 4 متر مربع باشد.
ساختمان تكميل شده (تمام شده): ساختماني است كه كار ساخت آن در دوره مورد گزارش پايان يافته و براي استفاده آماده باشد.
مساحت زمين: عبارت از مساحت قطعه زمين ملكي است كه ساختمان در آن ايجاد يا تجديد بنا شود.
سطح كل زيربناي طبقات: عبارت از مجموع سطح زيربناي تمامي طبقات اعم از زيرزمين، طبقه همكف، نيم‌طبقه، طبقه اول و بقيه طبقات است.
هزينه ساختمان: هزينه ساختمان، چه در مرحله شروع كه پيش‌بيني مي‌شود و چه در مرحله تكميل كه رقم واقعي‌گزارش مي‌شود، شامل هزينه‌هاي نقشه ساختمان، نظـارت مهندس، پروانه ساختمان، مصالح ساختمان، وسايل و ابزار كار، مزد كارگر، حق‌الزحمه معمار، هزينه تأسيسات حرارت مركزي، روشنايي، آب و فاضلاب و غيره مي‌باشد. ارزش زمين، در هزينه ساختمان منظور نمي‌شود.
ساختمان مسكوني و غير مسكوني توأم: ساختمان‌هايي كه از آنها هم براي سكونت و هم براي فعاليت‌هاي اقتصادي استفاده مي‌شود. مانند ساختمان‌هايي كه طبقات پايين مغازه و طبقات بالا مسكوني است.
واحد مسكوني
مكاني است كه در زمان سرشماري يك يا چند خانوار در آن سكونت دارد. منظور از مكان، فضا يا محوطه‌اي محصور است كه يك يا چند ورودي به معبر عام (كوچه، خيابان، بازار، ميدان و...) يا به معبر اختصاصي (راهروي مشترك، راه پله مشترك و ...) دارد.
اتاق
منظور از اتاق، هال و پذيرايي و آشپزخانه‌ي غير اُپن و ...، فضاي محصور ومسقفي است كه حداقل 4 متر مربع مساحت و 2 متر ارتفاع داشته باشد. فضاهايي مانند آشپزخانه اُپن، پاركينگ، حمام، توالت، آب‌انبار، طويله و كاهداني اتاق محسوب نمي‌شود ولي فضاهايي مانند انباری، صندوق‌خانه، پستو و مشابه آن که طبق تعریف فوق محصور و مسقف بوده و حداقل 4 متر مربع مساحت و 2 متر ارتفاع دارد اتاق محسوب مي‌شود.
سرمايه‌گذاري: عبارت از تمامي پرداخت‌هايي است كه براي ايجاد ساختمان در يك دوره معين انجام مي‌شود، حتي اگر ساختمان در آن دوره تكميل نشده باشد.
فعاليت ساختماني: تمامي فعاليت‌هايي است كه در ارتباط با مراحل مختلف ايجاد ساختمان (پي‌كني، پي‌ريزي، شناژبندي، برپاكردن اسكلت بنا، ساخت بنا، نصب تأسيسات و تجهيزات، كاشي‌كاري، روكاري، نقاشي، سيم‌كشي و...) صورت مي‌گيرد، همچنين تعميرات اساسي و جزئي در ساختمان‌هاي موجود (ساخت يك طبقه يا قسمت جديد، تعويض يا تعمير تأسيسات و تجهيزات، تعمير لوله‌هاي آب، گاز و فاضلاب، لكه‌گيري و ايزولاسيون بام، تجديد نقاشي و كاغذ ديواري، تعمير محوطه و...) فعاليت ساختماني محسوب مي‌شود.
ايجاد بناي جديد: انجام فعاليت‌هاي مربوط به مراحل مختلف ايجاد ساختمان مانند پي‌كني، پي‌ريزي، شناژبندي، بر پا كردن اسكلت بنا و... مشروط بر آن كه براي اولين بار در يك زمين صورت گيرد، به عنوان ايجاد بناي جديد در نظر گرفته شده است.
تجديد بنا: انجام فعاليت‌هاي مربوط به مراحل مختلف ايجاد ساختمان، در قطعه زميني كه قبلاً بنايي درآن وجود داشته و براي ايجاد ساختمان جديد تخريب شده است، به عنوان فعاليت ساختماني تجديد بنا مورد نظر قرار گرفته است.
تعميــرات اسـاسي: آن نـوع فعـاليـت‌هـاي سـاختماني كه در ساختمان‌هاي موجود صورت گيرد و موجب افزايش كارايي و عمر بنا يا قسمت‌هاي خاصي از آن شود، به عنوان تعميرات اساسي منظور شده است، مانند افزايش تعداد طبقات واحد مسكوني، اتاق يا سطح زيربنا، تعويض سيم‌كشي يا لوله‌كشي، تعمير و بازسازي حياط يا محوطه، تعمير اساسي يا تعويض قسمت‌هاي مهم سيستم آب و فاضلاب و ساير تأسيسات ساختمان، نقاشي مجدد، روكش مجدد بام و....
تعميرات جزئي: منظور از تعميرات جزئي، آن نوع تعميراتي است كــه ويـژگي تعميـرات اساسـي را نـدارد مانند لكه‌گيري بام، رفع نقايص كوچك سيستم آب و فاضلاب و ساير تأسيسات و ....
ساير فعاليت‌هاي ساختماني: آن گروه از فعاليت‌هاي ساختماني كـه در زمـره فعاليـت‌هـاي فـوق‌الذكـر نيسـتند، بـه عـنوان ساير فعاليت‌هاي ساختماني منظور مي‌شوند. مانند آماده‌سازي زمين.
خانوار: رجوع كنيد به تعاريف و مفاهيم " فصل2- جمعيت"
ملكي زمين و بنا (عرصه و اعيان): خانوارهايي كه مالك زمين و بناي (عرصه و اعيان) واحد مسكوني خود هستندهمچنين خانوارهايي كه در آپارتمان متعلق به خود زندگي مي‌كنند معمولاً در عرصه نيز سهيم هستند.
ملكي بنا (اعيان): چنان‌چه خانواري مالك بناي محل سكونت خود باشد ولي صاحب زمين آن نباشد، نحوه تصرف، ملكي بنا به حساب مي‌آيد.
استيجار‌ي: خانوارهايي كه محل سكونت خود را اجاره، رهن يا اجاره همراه با پرداخت وديعه كرده‌اند اعم از اينكه به صورت نقدي و يا غير نقدي مي‌پردازند، نحوه تصرف آنها استيجار‌ي منظور مي‌شود.
در برابر خدمت: خانوارهايي كه محل سكونت خود را در مقابل كار يك يا چند نفر از اعضاي خانوار تصرف كرده‌اند، حتي اگر مبلغي هم به‌طور ماهانه بپردازند در برابر خدمت محسوب مي‌شود.
رايگان: خانواري كه محل سكونت خود را به طور رايگان در اختيار دارد و در ازاي استفاده از آن، هيچ گونه پرداختي (نقدي يا غير نقدي) انجام نمي‌دهد، در اين گروه طبقه‌بندي مي‌شود.
نقاط شهري: رجوع‌كنيد به‌تعاريف و مفاهيم"فصل2- جمعيت"
نقاط‌روستايي: رجوع كنيد به‌تعاريف و مفاهيم "فصل2- جمعيت"
شركـت‌هاي تعاونـي: رجوع كنيد به تعاريف و مفاهيم "فصل 4- كشاورزي، جنگلداري و شيلات".
شركت تعاوني مسكن: نوعي شركت تعاوني است كه در زمينه تهيه زمين و احداث و يا خريد واحدهاي مسكوني آماده و نيمه‌تمام، به منظور تكميل و واگذاري آن به اعضاي تحت پوشش، در قالب تعاوني‌هاي كارمندي، كارگري و متفرقه (آزاد) فعاليت مي‌كند.
فهرست اقلام آماری، اطلاعاتی و شاخص‌های سالنامه آماری کشور - فصل 10
|
ردیف |
عنوان قلم |
نام دستگاه اجرایی تولیدکننده اطلاعات |
|
1 |
احداث تعداد واحدهاي مسكوني آسيب ديده از سوانح طبيعي توسط بنياد مسكن انقلاب اسلامي |
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی |
|
2 |
تعمير تعداد واحدهاي مسكوني آسيب ديده از سوانح طبيعي توسط بنياد مسكن انقلاب اسلامي |
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی |
|
3 |
تعداد بهسازي مسكن روستايي توسط بنياد مسكن انقلاب اسلامي |
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی |
|
4 |
تعداد ساخت و ساز واحدهاي مسكوني جهت محرومين توسط بنياد مسكن انقلاب اسلامي |
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی |
|
5 |
تعداد احداث مسكن توسط انجمن خيرين مسكن ساز |
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی |
|
6 |
تعداد خانوارهاي دريافت كننده زمين براي ساخت واحد مسكوني |
وزارت مسکن و شهرسازی - سازمان ملی زمین و مسکن |
|
7 |
مساحت اراضي واگذار شده برای ساخت واحد مسکونی توسط سازمان ملي زمين و مسكن |
وزارت مسکن و شهرسازی - سازمان ملی زمین و مسکن |
|
8 |
متوسط قیمت یک مترمربع زمین ساختمان‌های مسکونی کلنگی معامله شده در بنگاه‌های معاملات ملکی |
وزارت مسکن و شهرسازی - سازمان ملی زمین و مسکن |
|
9 |
متوسط قیمت یک مترمربع زیربنا واحدهای مسکونی معامله شده در بنگاه‌های معاملات ملکی |
وزارت مسکن و شهرسازی - سازمان ملی زمین و مسکن |
|
10 |
متوسط اجاره بهای ماهانه در قراردادهای منعقد شده بین موجر و مستأجر در بنگاه‌های معاملات ملکی به ازای یک مترمربع |
وزارت مسکن و شهرسازی - سازمان ملی زمین و مسکن |
|
11 |
متوسط مبلغ ودیعه در قراردادهای منعقد شده بین موجر و مستأجر در بنگاه‌های معاملات ملکی به ازای یک مترمربع |
وزارت مسکن و شهرسازی - سازمان ملی زمین و مسکن |
|
12 |
تعداد شركت‌هاي تعاوني فعال مسکن در پايان اسفند |
وزارت تعاون - معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی |
|
13 |
تعداد اعضاي شركت‌هاي تعاوني فعال مسکن در پايان اسفند |
وزارت تعاون - معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی |
|
14 |
تعداد شاغلان شركت‌هاي تعاوني فعال مسکن در پايان اسفند |
وزارت تعاون - معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی |
|
15 |
میزان سرمايه شركت‌هاي تعاوني فعال مسکن در پايان اسفند |
وزارت تعاون - معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی |
