آمارگيري از فعاليت‌هاي مربوط به معادن و انتشار مستمر نتايج آن، از سال 1333 توسط وزارت صنايع و معادن وقت آغاز شد. اين آمارها هرسال همزمان با انتشار ” آمار فعاليت‌هاي صنعتي “، ضميمه‌ی نشريه‌ی مزبور به چاپ مي‌رسيد، ولي از سال 1339 آمارهاي مربوطه در نشريه‌اي مستقل تحت عنوان” آمار فعاليت‌هاي معدني ايران“ منتشر گرديد. اولين سرشماري از معادن كشور، در آذرماه سال 1342 توسط وزارت اقتصاد وقت انجام گرفت. دومين سرشماري از معادن كشور با همكاري مركز آمار ايران و وزارت صنايع و معادن وقت انجام شد. از سال 1357 تا سال 1363، به دليل عدم اجراي طرح‌هاي آماري و نيز فراهم نبودن آمارهاي ثبتي جامع، اين بخش از فعاليت‌هاي اقتصادي دچار خلاء آماري شد. در سال‌هاي 1364 و 1365، مركز آمار ايران به آمارگيري از معادن تحت پوشش بخش عمومي اقدام كرد و در سال 1366، سومين سرشماري از معادن كشور را به مرحله‌ی اجرا درآورد. از سال 1367 تا 1386 به استثناي سال 1370 و 1383، آمارگيري از معادن كشور به طور سالانه انجام شده است.
آمار و اطلاعات ارائه شده ی اين فصل از نتايج آمارگيري‌ها و سرشماري‌هاي فوق و آمارهاي گزارش شـده توسـط اداره كـل تعـاون،کار و رفاه اجتماعی و سازمان صنعت ، معدن و تجارت ، استان حاصـل شـده اسـت كه شـامل مشخصات و عملكرد اقتصادي معادن و مشخصات عمومي شركت‌هاي تعاوني معدني مي‌باشد. به هر حال به دليل تازه تأسيس بودن اين استان، بعضي از سرشماري‌هاي اشاره شده در بالا در استان مازندران قديم صورت گرفته كه دستيابي به نتايج اين طرح‌ها در استان ميسر نبوده است.
در مورد آمارهاي ارائه شده توضيح نكات زير ضروري است:
1- در آمارگيري از معادن فعال كشور اطلاعات مربوط به نفت و گاز، مواد راديواكتيو و خاك رس جمع‌آوري نشده است.
2- در طرح آمارگيري از معادن در حال بهره‌برداري كشور، معادن شن و ماسه به روش نمونه‌گيري و ساير معادن به صورت سرشماري، مورد آمارگيري قرار مي‌گيرند.
3- در اين فصل براي طبقه‌بندي فعاليت‌هاي بخش معدن، از طبقه‌بندي بين‌المللي فعاليت‌هاي اقتصادي (ISIC )، ويرايش سوم با اعمال تغييراتي استفاده شده است.
تعاريف و مفاهيم به كار رفته دراين فصل به شرح زير است:
معدن: مجموعه‌ی كانسار (ذخيره‌ی معدني كه بهره‌برداري از آن اقتصادي مي‌باشد) و ماشين‌آلات و تسهيلاتي است كه به منظور اكتشاف، تجهيز و بهره‌برداري و كانه آرايي از كانسار ايجاد شده است. كانه‌آرايي نيز به كليه‌ی عمليات فيزيكي و شيميايي كه به منظور جداكردن قسمتي از مواد باطله از كانه و يا تفكيك كانه‌ها از يكديگر صورت مي‌گيرد، اطلاق مي‌شود.
معدن در حال بهره‌برداري: معدني است كه داراي مجوز بهره‌برداري از وزارت صنایع و معادن (براي معادن غير از شن و ماسه) باشد یا از دفتر فنی استانداری، شهرداری‌ها و فرمانداری‌ها (براي معادن شن و ماسه) که در سال آمارگيري، حداقل مدت 30 روز به صورت پيوسته يا ناپيوسته، مجموعه‌اي از عمليات استخراج (در پاره‌اي از موارد همراه با كانه‌آرايي) براي به دست آوردن كانه‌ی قابل فروش در آن انجام مي‌شود.
مدیریت خصوصی: مدیريتي است كه توسط افراد يا مؤسسات خصوصي اعمال مي‌شود.
مديريت عمومي: مديريتي است كه توسط وزارتخانه‌ها، سازمان‌هاي دولتي، نهادهاي انقلاب اسلامي، بانك‌ها و شهرداري‌ها اعمال مي‌شود.
شاغلان: كليه‌ی افرادي هستند كه در داخل يا خارج معدن به صورت تمام‌وقت يا پاره‌وقت براي معدن كار مي‌كنند. شاغلان از نظر وظيفه‌اي كه به عهده دارند به شاغلان خط توليد (ماهر و غيرماهر) و ساير شاغلان تفكيك مي‌شوند.
شاغلان ماهر خط توليد: كاركناني هستند كه به اعتبار دانش فني و تجربه‌اي كه كسب كرده‌اند، توانايي انجام يك قسمت از كار فني خط توليد را دارند، مانند مهندسان، تكنسين‌هاي فني، استادكاران، سركارگران، كارگران ماهر، تعميركاران و رانندگان.
شاغلان ساده خط توليد: كاركناني هستند كه شغل مورد تصدي آنان در خط توليد نياز به تعليم و كسب تجربه ندارد. مانند كارگران ساده، باربران و بارگيران.
ساير شاغلان: كاركناني هستند كه در معدن يا دفتر مركزي به كار اداري، مالي، خدماتي اشتغال دارند و عموماً كارمند ناميده مي‌شوند.
جبران خدمات مزد و حقوقبگيران: عبارت است از مزد و حقوق و ساير پرداختي‌ها (پول، كالا و غيره) به مزد و حقوقبگيران.
منظور از مزد و حقوق، مجموع پرداختي‌هاي كارگاه به صورت پول و يا كالا تحت عنوان مزد و حقوق به مزد و حقوق بگيـران است.
ساير پرداختي‌ها (پول ، كالا و غيره) شامل پاداش، اضافه كار، هزينه‌ی خوراك و پوشاك، هزينه‌ی اياب و ذهاب، حق اولاد، حق عائله‌مندي، حق مأموريت، بدي آب و هوا، سهم كارفرما از بيمه‌هاي اجتماعي، خواروبار، بليط اتوبوس و غيره به مزد و حقوق بگيران است.
توليد موادمعدني: مجموع موادمعدني حاصل از يك رشته فعاليت استخراج است كه به اشكال گوناگون قابل عرضه به بازار مي‌باشد. شايان ذكر است كه در بعضي از رشته فعـاليت‌ها يا معادن، موادمعدني به همان صورتي كه از كانسار استخراج مي‌شود عرضه مي‌گردد در صورتي كه در بعضي ديگر از رشته فعاليت‌ها يا معادن،مواد استخراج شده پس از انجام عمليات فيزيكي يا شيميـايي لازم به منظور جــداكردن قسمتي از مــواد باطله، تفكيك كانه‌ها و يا افزايش عيار ماده‌ی خام به بازار عرضه مي‌شود. ضمناً در يك رشته فعاليت ممكن است چند ماده‌ی معدني به دست آيد. مثلاً در رشته فعاليت استخراج سنگ مس، مجموعه‌ی حاصل از استخراج سنگ مس، كنسانتره‌ی مس و كنسانتره‌ی موليبدن توليد رشته فعاليت مزبور به حساب مي‌آيد.
ارزش توليدات: ارزش موادمعدني استخراج شده و ساير توليدات معدن به قيمت توليدكننده، يعني قيمت فروش به مشتريان در محل معدن است.
سرمايه‌گذاري (ارزش تغييرات اموال سرمايه‌اي): عبارت است از تغييرات ايجادشده در ارزش اموالسرمايه‌اي (ماشين‌آلات و ابزار و وسائل كار بادوام و تجهيزات اداري، وسايل نقليه، ساختمان و زمين، راه اختصاصي، توسعه و اكتشاف و ساير) شامل ارزش خريد، تحصيل يا ساخت اموال سرمايه‌اي جديد و هزينه‌ی تعميرات اساسي اموال سرمايه‌اي موجود در معدن، منهاي ارزش فروش يا انتقال اموال سرمايه‌اي.
ارزش افزوده: عبارت است از ارزش دريافتي‌ها (ستانده‌ها) منهاي ارزش پرداختي‌ها (داده‌ها).
ارزش دريافتي‌ها (ستانده‌ها): عبارت است از ارزش توليدات موادمعدني، ساير توليدات، ساخت و تعمير اساسي اموال سرمايه‌اي توسط شاغلان و ساير دريافتي‌هاي معادن كه شامل دريافتي بابت كارهاي كنتراتي، تعميرات جزيي ساختمان و لوازم و تجهيزات اداري، تعميرات جزيي ماشين‌آلات آزمايشگاه و غيره مي‌باشد.
ارزش پرداختي‌ها (داده‌ها): عبارت است از ارزش مواد و ابزار و وسايل كار كم‌دوام، سوخت مصرفشده، آب و برق خريداريشده و ساير پرداختي‌ها كه شامل پرداختي بابت كارهاي كنتراتي، تعميرات جزيي ساختمان و لوازم و تجـهيزات اداري، تعميرات جزيي ماشين آلات، آزمايشگاه و غيره مي‌باشد.
شركت تعاوني: رجوع كنيد به « فصل4- كشاورزي، جنگلداري و شيلات».
شركت تعاوني معدني : نوعي شركت تعاوني است كه در زمينه‌ی استخراج، بهره‌برداري و فروش مواد استخراج شده از معادن فعاليت دارد.
