مقدمه
آمارهاي بودجه از سال 1289 هجري شمسي، با تنظيم بودجه دولت توسط وزارت دارايي شكل گرفت و تا سال 1342 برحسب درامد و هزينه دستگاه‌ها ارائه مي‌شد.
از سال 1342، تهيه بودجه برنامه‌اي به سازمان برنامه و بودجه و سپس به سـازمان مديريت و بـرنامه‌ريزي و در حال حاضر به معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رياست جمهوري محول شده است. اين سـازمان علاوه بر تهيـه و تـدويـن بودجه عمومي دولـت (مصوب اول، مصوب دوم و قطعي)، بودجه شركت‌هاي دولتي، بانك‌ها و موسسات انتفاعي وابسته به دولت را كه پس از پيروزي انقلاب اسلامي توسط بخـش عمـومـي اداره مـي‌شـونـد نيـز پيـش‌بينـي مي‌كند.
در حال حاضر، آمارهاي مندرج در اين فصل كه از قانون بودجه سال‌هاي مختلف استخراج شده است، شامل انواع دريافتي‌ها و پرداختي‌هاي بودجه دولت، عملكرد اعتبارات استان‌ها و خلاصه بودجه شركت‌هاي دولتي، بانك‌ها و مؤسسات انتفاعي وابسته به دولت ميباشد.
تعاريف مفاهيم
بودجه كل دولت: بـرنـامـه مالـي دولـت است كه براي يك سال مـالي كه منطبق بـرسـال تقـويـمي است، تهيه‌مي‌شـود و شـامل بودجه عمومي دولت، بودجه بانك‌ها و شركت‌هاي دولتي و بودجه مؤسسات انتفاعي وابسته به دولت ميباشد.
بودجه عمومي دولت: بودجه‌اي است كه در آن، براي اجراي برنامه سالانه، منابع مالي لازم پيش‌بيني و اعتبارات هزينه‌اي (جاري) و تملك دارايي‌هاي سرمايه‌اي (عمراني) دستگاه‌هاي اجرايي، تعيين مي‌شود.
بودجهمصوب و قطعي: بودجه هر سال مالي، در سال قبل از آن توسط معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رياست جمهوري براورد و به هيئت وزيران پيشنهاد، و طي لايحه بودجه، تقديم مجلس شوراي اسلامي مي‌شود كه پس از بحث و بررسي، به عنوان قانون بودجه مورد تصويب قرار مي‌گيرد و قبل از شروع سال جديد، براي اجرا به دولت ابلاغ مي‌گردد (مصوب اول يا براورد). با توجه به بروز تغييرات در شرايط اقتصادي، اجتماعي و سياسي كشور و ايجاد برخي نوسانات در مقدار دريافتي‌ها و پرداختي‌ها، بودجه دستگاه‌ها و سازمان‌ها، با اعمال تغييراتي، به عنوان لايحه متمم قانون بودجه، توسط دولت به مجلس شوراي اسلامي تقديم مي‌شود كه قبل از پايان سال مورد نظر، تصويب مي‌گردد (مصوب دوم). پـس از پايان هر سال مالي، با تـوجه به قطعيت مقدار دريافتي‌ها و عملكرد پرداختـي‌ها تـوسط خـزانه، بـودجـه قطعي دولت مشخص مي‌شود.
پرداختي‌هـاي بـودجـه عمـومـي دولـت: عبـارت از كـل هزينه‌هــاي انجـام شده توسط دولت اعم از هزينه‌اي (جــاري) و تملـك دارايـي‌هاي سرمايــه اي (عمرانــي) از محــل درامدهاي عمومـي و اختصاصي در مدت يك سال مالي است.
دريافتي‌هاي بودجـه عمومي دولت: تمامي وجوه تحت عنـوان درامد عمومي و درامد اختصاصي، ساير منابع تأمين اعتبار و سـاير وجوهي‌كه بـه موجب قانـون بايـد در حساب‌هـاي خزانـه‌داري كل متمركز شود، دريافتي‌هاي بودجه عمومي دولت را تشكيل مي‌دهد.
درامد عمومي: عبارت است از درامد وزارتخانه‌ها، مؤسسات دولتي و ماليات و سود سهام شركت‌هاي دولتي و درامد حاصل از انحصارات و مالكيت و ساير درامدهايي كه در قانون بودجه كل كشور تحت عنوان درامد عمومي منظور مي‌شود.
درامد اختصاصي: عبارت از درامدهايي است كه به موجب قانون براي مصرف يا مصارف خاص در بودجه كل كشور، تحت عنوان درامد اختصاصي منظور مي‌شود.
ساير منابع تامين اعتبار: عبارت از منابعي است كه تحت عنوان وام، انتشار اوراق قرضه، برگشتي از پرداختي‌هاي سال‌هاي قبل و عناوين مشابه در بودجه كل دولت، پيش‌بيني مي‌شود و ماهيت درامد ندارد.
اعتبار: عبارت از مبلغي است كه براي مصرف يا مصارف معين به منظور نيل به اهداف مشخص و اجراي برنامه‌هاي دولت، به تصويب مجلس شوراي اسلامي مي‌رسد.
اعتبار تملك دارايي‌هاي سرمايه‌اي (عمراني) : منظور اعتبار، مجموعه عمليات و خدمات مشخصي است كه بر اساس مطالعات توجيهي، فني، اقتصادي و اجتماعي كه توسط دستگاه اجرايي انجام مي‌شود، طي مدت معين و با اعتبار معين براي تحقق بخشيدن به هدف‌هاي برنامه توسعه پنج ساله به صورت سرمايه‌گذاري ثابت يا مطالعه براي ايجاد دارايي سرمايه‌اي اجرا مي‌گردد و منابع مورد نياز اجراي آن از محل اعتبارات مربوط به تملك دارايي‌هاي سرمايه‌اي تامين مي شود و به دو نوع انتفاعي و غيرانتفاعي تقسيم مي‌گردد.
اعتبارات هزينه‌اي (جاري): منظـور اعتباراتي است كه در برنامه عمراني پنجساله، به صـورت كلـي و در بودجـه عمومي دولت به تفكيك، براي تأمين هزينه‌هاي جاري دولت و همچنيـن هزينـه نگهـداري سطـح فعاليت هـاي اقتـصادي و اجتـماعي دولـت پيـش‌بينـي مي‌شـود.
پيش پرداخت: عبارت از پرداختي است كه از محل اعتبارات مربوط، براساس احكـام و قراردادها، طبق مقررات، پيـش از انجـام تعهد صورت مي‌گيرد.
ماليـات: عبـارت است از پرداخت‌هاي اجباري و بلاعوض اشخاص حقيقي و حقوقي به دولت كه مطابق قانون و در جهت اعمال حاكميت و تأمين مصارف عمومي صورت مي‌گيرد.
طرح: مجموعه‌اي از عمليات و خدمات مشخص و هم‌بستـه‌اي است كـه بـا هـزينـه معيـن، در يـك دوره زمـانـي معيـن، بـراي رسيـدن به اهداف مشخص انجام مي‌گيرد.
طرح‌هاي ملي: مجموعه طرح‌هايي است كه جنبه استراتژيك دارد و از لحاظ سرمايه‌گذاري، بزرگ و از نظر تكنولوژي، پيچيده ميباشد و اثرات مترتب بر اجراي آن نيز از حد يك منطقه بيش‌تر است.
طرح‌هاي استاني: مجموعه طرح‌هايي است كه برنامه‌ريزي آن در محل و اجراي آن با استفاده از امكانات مشترك محلي و ملي، در استان امكان‌پذير باشد.
فهرست اقلام آماری، اطلاعاتی و شاخص‌های سالنامه آماری کشور - فصل 20
|
ردیف |
عنوان قلم |
نام دستگاه اجرایی تولیدکننده اطلاعات |
|
1 |
عملکرد اعتبارات هزینه‌ای دستگاه‌های اجرایی از محل درآمد عمومی |
معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری |
|
2 |
عملکرد اعتبارات تملک دارائی‌های سرمایه‌ای (عمرانی) |
معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری |
